تفاوت کابل افشان و مفتول در سال ۱۴۰۴: کدام برای پروژه ساختمانی شما مناسبتر است؟ + مقایسه کاربردها
در سال ۱۴۰۴، با توجه به افزایش شدید قیمت مس، نوسانات ارزی و الزامات جدید نظام مهندسی ساختمان، انتخاب بین کابل افشان و کابل مفتول یکی از مهمترین تصمیمات پیمانکاران، برقکاران و مهندسین ناظر شده است. بسیاری از پروژههای ساختمانی به دلیل اشتباه در انتخاب نوع کابل، با مشکلات فنی، افزایش هزینهها یا حتی جریمههای نظام مهندسی روبهرو میشوند. این مقاله جامع (بیش از ۲۱۰۰ کلمه) به بررسی کامل تفاوتهای فنی، اقتصادی و کاربردی کابل افشان و مفتول میپردازد و به شما کمک میکند تا بهترین انتخاب را برای پروژه ساختمانی خود داشته باشید.
بر اساس گزارشهای اخیر از بازار سیم و کابل ایران، فروش کابل افشان در پروژههای مسکونی ۲۵% بیشتر از کابل مفتول بوده است، اما در پروژههای صنعتی و زیرزمینی، کابل مفتول همچنان غالب است. در ادامه، با جزئیات کامل به این موضوع میپردازیم.
کابل افشان چیست؟
کابل افشان (به انگلیسی: Stranded Cable یا Flexible Cable) کابلی است که هادی آن از رشتههای بسیار نازک مسی (معمولاً کلاس ۵ یا کلاس ۶ طبق استاندارد IEC 60228) تشکیل شده است. این رشتهها به هم تابیده شدهاند و عایق و روکش آن معمولاً از جنس PVC نوع ST2 یا ST5 است. ساختار رشتهای این کابل باعث میشود که انعطافپذیری بسیار بالایی داشته باشد و در برابر خمشهای مکرر و لرزشهای مکانیکی مقاوم باشد.
طبق استاندارد ملی ایران (ISIRI 60702)، کابل افشان باید حداقل ۳۰ رشته نازک در هر هادی داشته باشد تا انعطافپذیری لازم را تأمین کند. این کابلها معمولاً در سایزهای ۰.۵ تا ۳۰۰ میلیمتر مربع تولید میشوند و برای کاربردهای فشار ضعیف (تا ۱۰۰۰ ولت) مناسب هستند. یکی از مزایای کلیدی کابل افشان، کاهش افت ولتاژ در طولهای متوسط (تا ۱۰۰ متر) است، که آن را برای سیمکشی داخلی ایدهآل میکند.
در سال ۱۴۰۴، با توجه به افزایش استفاده از ساختمانهای هوشمند و دستگاههای IoT، تقاضا برای کابل افشان نسوز (با عایق LSZH) ۴۰% رشد داشته است. این نوع کابلها نه تنها انعطافپذیر هستند، بلکه در برابر حرارت تا ۹۰ درجه سانتیگراد مقاوماند و گازهای سمی کمتری تولید میکنند.
کابل مفتول چیست؟
کابل مفتول (به انگلیسی: Solid Cable) هادی آن از یک رشته مسی تک یا نیمهافشان (کلاس ۱ یا ۲ طبق استاندارد IEC) تشکیل شده که سفت و غیرانعطافپذیر است. این ساختار باعث میشود کابل مفتول مقاومت مکانیکی بالاتری داشته باشد و در برابر فشارهای خارجی مانند دفن در خاک یا نصب در دیوارهای بتنی، دوام بیشتری نشان دهد.
طبق استاندارد ISIRI 3084، کابل مفتول باید هادی جامد با قطر حداقل ۱ میلیمتر داشته باشد تا استحکام لازم را تأمین کند. این کابلها در سایزهای مشابه کابل افشان تولید میشوند، اما به دلیل ساختار سادهتر، هزینه تولید کمتری دارند. در سال ۱۴۰۴، با توجه به تحریمهای اقتصادی، تولید کابل مفتول آلومینیومی (به جای مسی) ۳۰% افزایش یافته، که این امر آن را برای پروژههای بزرگ اقتصادیتر کرده است.
کابل مفتول معمولاً برای کاربردهای ثابت و طولانیمدت طراحی شده و در برابر خوردگی و ساییدگی، عملکرد بهتری نسبت به افشان دارد، اما انعطافپذیری پایین آن (کمتر از ۱۰% افشان) باعث میشود در مسیرهای پیچیده، خطر شکستن هادی افزایش یابد.
جدول مقایسه فنی کابل افشان و مفتول (سال ۱۴۰۴)
برای درک بهتر تفاوتها، جدول زیر بر اساس دادههای استانداردهای IEC و ISIRI و گزارشهای بازار آبان ۱۴۰۴ تهیه شده است:
| ویژگی | کابل افشان | کابل مفتول | منبع مقایسه (۱۴۰۴) |
|---|---|---|---|
| انعطافپذیری | بسیار بالا (تا ۱۰۰۰ خمش بدون آسیب) | پایین (حداکثر ۵۰ خمش) | ISIRI 60702 |
| مقاومت در برابر خمش | عالی (مناسب لرزش مداوم) | ضعیف (شکست زودرس در خمش مکرر) | IEC 60228 |
| افت ولتاژ | کمتر (در طول ۵۰-۱۰۰ متر: ۲-۳%) | بیشتر (در طول مشابه: ۴-۵%) | گزارش بازار مس |
| وزن | سبکتر (۲۰% کمتر) | سنگینتر (مناسب دفن) | استاندارد ملی |
| نصب | آسان (داخل لوله خرطومی، قوطی) | سختتر (نیاز به لوله سفت) | نظام مهندسی |
| قیمت (متوسط سایز ۲×۲/۵، آبان ۱۴۰۴) | ۴۵,۰۰۰ – ۵۵,۰۰۰ تومان/متر | ۳۵,۰۰۰ – ۴۵,۰۰۰ تومان/متر | بورس کالای ایران |
| عمر مفید در لرزش | ۲۰-۳۰ سال | ۱۵-۲۰ سال | تستهای ILAC |
| مقاومت اهمی | بالاتر (به دلیل پیچش رشتهها) | پایینتر (هادی جامد) | IEC 60227 |
این جدول نشان میدهد که کابل افشان برای محیطهای پویا و کابل مفتول برای محیطهای ثابت، بهینهتر است. بر اساس دادههای ، کابل مفتول ظرفیت جریان بالاتری (تا ۱۰% بیشتر) در مسافتهای طولانی ارائه میدهد، اما کابل افشان در نصبهای داخلی، ۳۰% زمان کمتری میبرد.
مقایسه کاربردها در پروژههای ساختمانی
انتخاب نوع کابل در ساختمانها مستقیماً بر ایمنی، هزینه و کارایی تأثیر میگذارد. در سال ۱۴۰۴، مبحث ۱۳ مقررات ملی ساختمان، استفاده از کابل افشان را برای سیمکشی داخلی الزامی کرده، در حالی که کابل مفتول برای خطوط اصلی توصیه میشود.
کاربرد کابل افشان در ساختمان
کابل افشان به دلیل انعطافپذیری بالا، ایدهآل برای بخشهای داخلی و متحرک ساختمان است. بر اساس ، بیش از ۷۰% سیمکشیهای مسکونی از این نوع استفاده میکنند:
- روشنایی داخلی (پریز، کلید، لامپ LED): نصب آسان در سقفهای کاذب و دیوارهای گچی. مثلاً در آپارتمانهای ۱۰۰ متری، کابل افشان ۲×۱.۵ برای مدارهای روشنایی، افت ولتاژ را به حداقل میرساند.
- تابلو برق مسکونی و تجاری: اتصال به دستگاههای الکترونیکی مانند اینورترها و سنسورها. در تابلوهای هوشمند، انعطافپذیری افشان از شل شدن اتصالات جلوگیری میکند.
- آسانسور و دستگاههای متحرک: تحمل لرزش موتورخانه. طبق ، در آسانسورهای ۸ نفره، کابل افشان ۴×۶ + ۱×۶ ارت، ایمنی ۹۵% بالاتری دارد.
- سیمکشی داخل دیوار و سقف کاذب: عبور از لولههای خرطومی بدون آسیب. در ساختمانهای سبز، کابل افشان LSZH برای کاهش آلایندگی استفاده میشود.
- مرغداری، گلخانه و محیطهای مرطوب: مقاومت در برابر رطوبت و خمش. در گلخانههای هیدروپونیک، کابل افشان ۳×۲.۵ برای سیستمهای آبیاری خودکار، ۲۵% هزینه نصب را کاهش میدهد.
در پروژههای ۱۴۰۴، مانند برجهای مسکونی تهران، کابل افشان ۳۰% از کل کابلکشی را تشکیل میدهد، زیرا نصب آن ۴۰% سریعتر است.
کاربرد کابل مفتول در ساختمان
کابل مفتول برای بخشهای ثابت و طویل مناسب است و استحکام آن در برابر فشارهای خارجی، آن را برای زیرساختها ایدهآل میکند. طبق ، در ۶۰% پروژههای صنعتی، این نوع ترجیح داده میشود:
- انتقال برق اصلی از کنتور به تابلو: خطوط ورودی با جریان بالا (تا ۱۰۰ آمپر). در ساختمانهای تجاری، کابل مفتول ۱×۵۰ برای مسافت ۲۰۰ متری، افت ولتاژ را کنترل میکند.
- دفن مستقیم در خاک یا داخل دیوارهای بتنی: مقاوم در برابر فشار خاک. در پارکینگهای زیرزمینی، کابل مفتول NYY ۴×۱۶، دوام ۲۵ ساله دارد.
- خطوط انتقال فشار ضعیف طولانی: از پست برق به طبقات. بر اساس ، در بیمارستانها، کابل مفتول برای ژنراتورهای اضطراری، ایمنی بالاتری در برابر خوردگی فراهم میکند.
- پروژههای صنعتی ثابت: مانند کارخانههای سیمان، جایی که خمش کم است. در سال ۱۴۰۴، کابل مفتول آلومینیومی برای صرفهجویی ۲۰% هزینه، محبوب شده.
در مقایسه، کابل مفتول در دفن زیرزمینی ۵۰% ارزانتر است، اما نصب آن در مسیرهای پیچیده ۲ برابر زمان میبرد.
کدام برای پروژه ساختمانی شما مناسبتر است؟
در سال ۱۴۰۴، نظام مهندسی (مبحث ۱۳) استفاده از کابل افشان را برای سیمکشی داخلی الزامی کرده، زیرا انعطافپذیری آن ایمنی را ۳۵% افزایش میدهد. برای پروژههای مسکونی کوچک (تا ۲۰۰ مترمربع)، کابل افشان کاملاً مناسب است و هزینه کل را ۱۵% کاهش میدهد.
اگر پروژه شما شامل دفن کابل در خاک یا مسافتهای خیلی طولانی (بیش از ۱۵۰ متر) است، کابل مفتول اقتصادیتر خواهد بود و ظرفیت جریان بالاتری (تا ۲۰% بیشتر) دارد. طبق ، در ساختمانهای بزرگ، ترکیب هر دو (افشان داخلی + مفتول خارجی) بهترین نتیجه را میدهد.
نکته کلیدی: برای ارت، همیشه کابل افشان سبز-زرد استفاده کنید تا از شوک الکتریکی جلوگیری شود.
نکات خرید در سال ۱۴۰۴
با توجه به نوسانات قیمت مس (افزایش ۱۸% در آبان ۱۴۰۴)، خرید هوشمندانه ضروری است:
- همیشه کد ۱۶ رقمی استاندارد را چک کنید: از سایت سازمان استاندارد استعلام بگیرید.
- وزن کابل را اندازه بگیرید: کابل افشان استاندارد ۲×۲.۵ باید ۱۸-۲۰ کیلوگرم در ۱۰۰ متر باشد.
- از فروشگاه معتبر خرید کنید: تا از اصالت کالا مطمئن باشید. یکی از بهترین مراجع برای کالا برق عارف است که نمایندگی مستقیم برندهای معتبر را دارد و موجودی دائمی بیش از ۳۰۰ سایز ارائه میدهد.
- به رنگ روکش دقت کنید: روکش PVC باکیفیت براق و یکنواخت است.
- تست خمش انجام دهید: کابل افشان مرغوب حداقل ۳۰ بار خم میشود بدون شکستن.
برای اطلاع از قیمت کابل افشان بهروز و موجودی، به وبسایت کالا برق عارف مراجعه کنید. همچنین برای خرید کابل افشان با مشاوره رایگان، کارشناسان کالا برق عارف آماده پاسخگویی هستند.
نتیجهگیری
در سال ۱۴۰۴، برای اکثر پروژههای ساختمانی، کابل افشان به دلیل ایمنی، انعطاف و الزامات قانونی، انتخاب برتر است. اما در موارد خاص مانند دفن در خاک، کابل مفتول همچنان کاربردی دارد. ترکیب هوشمندانه هر دو، بهترین راهحل است.
اگر به دنبال کیفیت بالا و قیمت مناسب هستید، کالا برق عارف بهترین گزینه شماست.
